Theo một phân tích tổng hợp về các nước châu Âu, các quốc gia Bắc Âu đang đi đầu trong việc chuyển đổi sang một tương lai không giao dịch bằng tiền mặt, trong khi Armenia, Georgia và Đức vẫn còn tụt lại phía sau.
Một nghiên cứu từ Finansplassen, một trang thông tin tài chính của Na Uy, đã tổng hợp dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới, Eurostat và các nguồn dữ liệu công khai khác để đánh giá mức độ sẵn sàng của từng quốc gia châu Âu trong việc thay thế tiền mặt bằng các phương thức thanh toán điện tử.
Các yếu tố được đánh giá bao gồm số lượng máy ATM và thiết bị thanh toán trên 100.000 người, hạn mức chi tiêu không tiếp xúc của thẻ ngân hàng, và tỷ lệ người dân sử dụng dịch vụ ngân hàng trực tuyến. Kết quả cho thấy Na Uy là quốc gia sẵn sàng nhất cho một tương lai không tiền mặt, với số lượng máy ATM thấp nhất và khoảng 96% dân số sử dụng ngân hàng trực tuyến.
Xếp sau Na Uy là Phần Lan và Đan Mạch, do có số lượng máy ATM nhiều hơn nhưng vẫn duy trì tỷ lệ người sử dụng ngân hàng trực tuyến tương đương. Hà Lan, Thụy Điển, Iceland, Estonia, Lithuania, Síp và Thụy Sĩ là những quốc gia còn lại trong top 10. Trong khi đó, Armenia, Georgia và Đức là những quốc gia ít sẵn sàng nhất để chuyển đổi sang hệ thống thanh toán không tiền mặt.
Vì sao các quốc gia Bắc Âu dẫn đầu trong cuộc cách mạng không tiền mặt?
Trong danh sách top 10 quốc gia không tiền mặt, 5 quốc gia thuộc khu vực Bắc Âu đều góp mặt. Theo ông Olle Pettersson, chuyên gia tài chính cá nhân tại Finansplassen, các quốc gia Bắc Âu có dân số thưa thớt và điều kiện thời tiết khắc nghiệt, khiến các hệ thống thanh toán số trở nên vô cùng tiện lợi.
Ngoài ra, các nước Bắc Âu có sự tin tưởng cao vào thể chế công và quy mô dân số nhỏ, giúp việc triển khai các chính sách mới diễn ra thuận lợi. Ví dụ, vào năm 2016, ngân hàng lớn nhất Na Uy DNB đã kêu gọi loại bỏ hoàn toàn tiền mặt vì lo ngại các hoạt động phi pháp như rửa tiền. Cùng thời điểm đó, ứng dụng thanh toán di động Vipps MobilePay trở nên phổ biến, cho phép người dùng gửi tiền dễ dàng như nhắn tin.
Tuy nhiên, gần đây, Chính phủ Na Uy đã có động thái khuyến khích sử dụng tiền mặt trở lại. Tháng 10/2023, Quốc hội Na Uy đã thông qua sửa đổi trong Đạo luật Thỏa thuận Tài chính, giúp người dân thanh toán bằng tiền mặt dễ dàng hơn. Theo Emilie Enger Mehl, Bộ trưởng Tư pháp và Khẩn cấp Na Uy, trong một thế giới số hóa, chúng ta không thể quên rằng vẫn còn một bộ phận lớn dân số không tiếp cận được công nghệ số. Hơn nữa, tiền mặt cũng là một yếu tố quan trọng trong việc phòng bị cho các tình huống khẩn cấp.
Cơ quan Bảo vệ Dân sự Na Uy (DSB) cũng khuyến nghị người dân nên giữ một lượng tiền mặt nhất định, do các hệ thống thanh toán kỹ thuật số có thể bị ảnh hưởng bởi các cuộc tấn công mạng hoặc sự cố kỹ thuật.
Đan Mạch – Quốc gia ít sử dụng tiền mặt nhất
Tại Đan Mạch, thanh toán bằng tiền mặt chỉ chiếm 8% tổng số giao dịch trong năm 2023, theo một báo cáo của Ngân hàng Quốc gia Đan Mạch. Người dân nước này ưa chuộng thanh toán di động vì tính tiện lợi và chính xác.
Tuy nhiên, Christian Kettel Thomsen, Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Đan Mạch, nhấn mạnh rằng mặc dù tiền mặt đang suy giảm, nhưng vẫn đóng vai trò quan trọng trong xã hội.
Động lực thúc đẩy xu hướng không tiền mặt
Đại dịch COVID-19 là một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy thanh toán không tiền mặt trên toàn thế giới. Theo Ngân hàng Thế giới, số lượng giao dịch không tiền mặt trung bình mỗi người đã tăng từ 91 lần/năm vào năm 2017 lên 135 lần/năm vào năm 2020.
Một khảo sát năm 2023 của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng cho thấy 59% các giao dịch trong năm 2022 được thực hiện bằng tiền mặt, giảm mạnh so với mức 72% của năm 2019. ECB nhận định không có một yếu tố đơn lẻ nào quyết định sự thay đổi này, nhưng thói quen thanh toán không tiền mặt hình thành trong đại dịch đã kéo dài ngay cả khi các biện pháp hạn chế được gỡ bỏ.
Mặc dù phần lớn người tiêu dùng châu Âu ưa thích thanh toán bằng thẻ hoặc các phương thức không tiền mặt vì sự tiện lợi, nhưng 60% vẫn mong muốn duy trì tùy chọn thanh toán bằng tiền mặt.
Các quốc gia Bắc Âu đang đi đầu trong việc chuyển đổi sang một xã hội không tiền mặt, nhờ vào sự tin tưởng vào thể chế công, dân số nhỏ và hạ tầng thanh toán điện tử phát triển. Tuy nhiên, sự phụ thuộc quá mức vào hệ thống thanh toán số cũng đặt ra những rủi ro tiềm ẩn, như các cuộc tấn công mạng hoặc sự cố kỹ thuật.
Dù xu hướng thanh toán không tiền mặt đang ngày càng phổ biến, nhiều quốc gia châu Âu vẫn coi tiền mặt là một phần quan trọng trong nền kinh tế và xã hội, đóng vai trò như một phương án dự phòng cần thiết trong những tình huống khẩn cấp.
Theo euronews.com
Tìm hiểu thêm: Những điều cần biết về Quốc tịch châu Âu năm 2025
